Wangerooge

Het eiland Wangerooge is een eenheidsgemeente in het district Friesland in Nedersaksen en telt op 31 december 2006 985 inwoners. Wangerooge ligt in de Waddenzee van Nedersaksen binnen het gelijknamige nationale park. Met een oppervlakte van 7,94 km² is Wangerooge het op een na kleinste eiland van de zeven bewoonde Oost-Friese eilanden en tevens het meest oostelijke. Het eiland is het enige dat niet tot het politieke Oost-Friesland behoort, maar historisch gezien deel uitmaakt van het Friese Jeverland. De belangrijkste economische factor op het autovrije eiland van vandaag is het toerisme, en het is ook een kuuroord aan de Noordzee.

Aardrijkskunde
Wangerooge strekt zich 8,5 km uit van oost naar west en ligt op 7 km van het vasteland. De noord-zuid omvang is maximaal 2,2 km in het westelijk deel. Het oostelijke uiteinde van Spiekeroog ligt 2 km ten westen van het eiland. Het eiland Minsener Oog begint 2 km naar het zuidoosten. Aan de noordkant van Wangerooge ligt een ca. 100 m breed en 3 km lang zandstrand, dat in het oosten overgaat in een 500 m breed en 3 km lang veld met zandafzettingen. In het westen zijn er nog twee stranden van 0,5 en 1 km lang. Ten zuiden van Wangerooge ligt de Waddenzee. Dit maakt deel uit van het Nationaal Park Nedersaksen Waddenzee en staat bij eb grotendeels droog.

De Geestbasis bevindt zich onder het eiland op een diepte van ongeveer 15 m. Het hoogste punt van Wangerooge is het uitkijkduin met een hoogte van 17 m, waarop in 1990 een uitkijkplatform is gebouwd.

klimaat
Het eiland ligt in het bereik van een gematigd zomers koel zeeklimaat dat wordt beïnvloed door de Golfstroom. De temperatuurschommelingen zijn klein en de luchtvochtigheid is hoog.

De gemiddelde zonneschijnduur is 1.670 uur per jaar, boven het Duitse gemiddelde. Met gemiddelde neerslag is 787 mm per m² per jaar en zijn er ongeveer 50 vorstdagen.

natuur
De flora op Wangerooge wordt gekenmerkt door het gebrek aan vegetatie op het oppervlak van het eiland. Kleinere bos- en bushgebieden zijn alleen ontstaan door gerichte herbebossing. De aardappelroos vond ideale leefomstandigheden op Wangerooge en heeft zich sinds de eerste aanplant in 1936 snel verspreid in de duinen. Veel van de huidige met water gevulde bomkraters van het bombardement van de Tweede Wereldoorlog hebben zich ontwikkeld tot ecologisch waardevolle kleine biotopen.

Wangerooge kenmerkt zich door een soortenrijke dierenwereld, hier rusten grote aantallen trekvogels tijdens de vogeltrek. De Watt bedient de enorme zwermen vogels u. met mosselen en wormen als rijke voedselbron. Eenden en ganzen gebruiken de kwelders als weidegrond. Op Wangerooge zijn jaarlijks zo'n 200 gastvogelsoorten te zien. In de duinen leven hazen en fazanten.

geschiedenis
Een nederzetting op Wangerooge werd voor het eerst genoemd in een document in 1306, een andere vermelding in 1327 in documenten over onderhandelingen over de vrijlating van de Wangerooge-scheepskapitein Thithard. In de tijd van de opperhoofden van 1350 tot 1464 behoorden de Oost-Friese eilanden, waaronder Wangerooge, tot de heerschappijen van de familie Tom Brok, waarvan het eiland in een document in 1398 wordt genoemd. Widzeld tom Brok droeg hierbij zijn gebieden, waaronder Wangeroch, over aan hertog Albrecht van Beieren als graaf van Holland en ontving ze als leengoed van hem.

Tot de Allerheiligenvloed in 1570 bestond het eilanddorp uit ongeveer 50 huizen, rond 1650 waren er 60 huizen en 360 inwoners op het eiland. De bevolking nam af als gevolg van de verwoesting veroorzaakt door de kerstvloed van 1717

Een zware stormvloed in de winter van 1854/55 scheurde het eiland in drieën, waarna het hoofdeiland nog maar een oppervlakte van 175 hectare had.De overstroming veroorzaakte ernstige verwoesting in het oude eilanddorp en de meeste bewoners verlieten vervolgens het eiland. De regering van Oldenburg wilde het eiland helemaal opgeven en vestigde de meerderheid van de eilandbewoners op het vasteland. 82 inwoners van Wangerooger weigerden het verwoeste eiland te verlaten na de verwoestende overstroming en stichtten in 1865 een nieuw eilanddorp in wat toen het oosten van het eiland was.

Halverwege de 19e eeuw werd Wangerooge interessant voor Pruisen, de staat plantte een marinehaven voor de Pruisische marine aan de Noordzee. Vanaf 1870 investeerde het Duitse Rijk, als opvolger van Pruisen, meer dan 1 miljoen goudmarken in de bescherming van het eiland.

In de 20e eeuw troffen verschillende zware stormvloeden Wangerooge. Tijdens de laatste zware stormvloed in februari 1962 drong het water het stadscentrum binnen en raakte ook de beschermende constructies aan de noordwestzijde, die vervolgens werden versterkt.

Tegenwoordig wordt het eiland aan de zeezijde beschermd door duinen, waar zich over een lengte van ongeveer 4 km nog meer beschermende constructies van bekledingen bevinden. Een ander belangrijk beschermingsmiddel is de Buhne H, de grootste kribstructuur aan de Duitse Noordzeekust. Om de waddenzijde te beschermen is begin 20e eeuw een 60 km lange dijk aangelegd. Ondanks alle veiligheidsmaatregelen verliest het zandstrand ter hoogte van het eilanddorp grote hoeveelheden zand, dat wordt vervangen door aangevoerd zand uit Oostende.

In 2008 werd in de media bericht dat ondiepten de vaargeul naar het eiland in gevaar brengen door toenemende dichtslibbing, zodat er wordt gebaggerd.

In de Eerste en Tweede Wereldoorlog was Wangerooge militair het belangrijkste Oost-Friese eiland. Op 25 april 1945 was er een luchtaanval op Wamgerooge, met als doel de grootkaliber anti-scheepskanonnen. De ongeveer 6.000 explosieve bommen lieten een kraterlandschap achter en eisten het leven van ongeveer 300 mensen, en meer dan de helft van de woongebouwen van Wangerooge werd verwoest. Tegenwoordig zijn er nauwelijks overblijfselen van het militaire verleden te vinden, omdat ze zijn omgewaaid door zand of overwoekerd door planten.

Toerisme
In 1804 concentreerde het economisch belangrijke kuuroordtoerisme zich op Wangerooge toen het eiland een badplaats werd. Door de Napoleontische oorlogen en verschillende bezettingen nam het kuurtoerisme pas in 1818 toe en in 1823 waren er al 1.800 gasten. Tegen het midden van de 19e eeuw werden twee logementen gebouwd, elk met ongeveer 50 kamers.

De zware stormvloed van 1854/55 bracht tijdelijk een einde aan de badindustrie, slechts 20 jaar later vestigden zich weer meer eilandbewoners. Tijdens het nationaal-socialisme verspreidde het kuuroord-antisemitisme zich ook naar Wangerooge. In de jaren vijftig werd het toerisme, dat eerder was stopgezet, hervat onder de moeilijke omstandigheden van de naoorlogse periode. In 1956 werd een zeewaterbad ingericht en sinds 1975 is Wangerooge een Noordzeekuuroord.

Op Wangerooge worden jaarlijks zo'n 500.000 overnachtingen geteld. Op het eiland worden begeleide wadwandelingen aangeboden en al in de jaren zestig zijn er verschillende kuuroorden opgericht. Sinds 1984 beschikt Wangerooge ook over een overdekt zeewaterzwembad. Tot de recreatiefaciliteiten behoren een tennisbaan, een tennis- en squashhal, een surfschool, een sportveld en een midgetgolfbaan. Een manege biedt paardrijtochten in de duinen en op het strand. Vanuit de haven zijn boottochten naar de naburige eilanden en de zeehondenbanken mogelijk.

Op Wangerooge zijn ook verschillende jeugd-, kinder- en plattelandsscholen en moeder-kind sanatoria.

Verkeer
Het eiland is autovrij met uitzondering van hulpverleningsvoertuigen voor de brandweer en reddingsdiensten en bouwmachines, andere voertuigen zijn elektrische karren voor commercieel vervoer en 2 taxi's, dit zijn elektrische voertuigen.

De eilandtoeristen brengen hun bagage meestal in karren naar hun accommodatie, op het eiland kunnen fietsen worden gehuurd of per schip worden gebracht.Er zijn dagelijks verschillende veerboten, waarvan de dienstregeling afhankelijk is van eb en vloed van het getij. Het grootste deel van het passagiers- en vrachtverkeer naar het eiland verloopt via de vastelandhaven.

Wangerooge is ook voor toeristen te bereiken via het kleine vliegveld Wangerooge, dat twee start- en landingsbanen heeft en er is ook een helihaven.

De Wangerooger Inselbahn is het enige vervoermiddel op het eiland dat wordt aangedreven door verbrandingsmotoren. De ongeveer 3 km lange route wordt bediend door een smalspoor, indien nodig wordt een zijlijn naar het weststation bediend. De Wangerooger Inselbahn is de enige smalspoor van Deutsche Bahn AG

Functies
Zoals alle eilanden in de Oost-Friese eilandenketen is ook Wangerooge door de eeuwen heen voortdurend verschoven door wind en zeestromingen, waarbij Wangerooge de grootste veranderingen in vorm en positie heeft ondergaan. Daarom wordt het eiland beschouwd als het meest onstabiele van de eilandenketen. Enerzijds was er een migratie naar het zuiden, die verband hield met de inval van Harlebucht op het vasteland in de 14e eeuw. De west-oost drift was veel massiever, waardoor het eiland tussen de 17e en 19e eeuw ongeveer 2 km land in het westen verloor en ongeveer 4 km in het oosten. Door de verhuizing moesten steeds weer nederzettingen worden verlaten en verplaatst naar het oosten.In 1586 verwoestte de zee in het westen de "oude westtoren" van de Sint-Niklaaskerk. Daarna werd in 1602 een toren gebouwd in het oosten van Wangerooge, die in de loop van de tijd weer de westelijke toren werd.