Föhr

Het eiland Föhr heeft een oppervlakte van 82,82 km² en de bevolking is 8.647 (per 31 december 2007). Het is een van de Noord-Friese eilanden in Sleeswijk-Holstein en maakt deel uit van het district Noord-Friesland.

Aardrijkskunde
Foehr is het op een na grootste Duitse Noordzee-eiland en ligt ten zuidoosten van Sylt. Het is ook qua oppervlakte en bevolking het grootste eiland, dat alleen per schip of vliegtuig te bereiken is. Vanwege de goed ontwikkelde vegetatie wordt Föhr ook wel "The Green Island" genoemd, het is ca. 6,8 km breed en 12 km lang. Het noorden van Föhr bestaat uit moerasland, in het zuiden ligt de hogere Geest.

Het hoogste punt is 13 m boven zeeniveau. NN. op de bergkam tussen Nieblum en Midlum. De Geest beslaat ongeveer twee vijfde van de totale oppervlakte van het eiland, waar de meeste steden liggen. Tot de 1e Groten Mandränke in 1362 was Föhr geen eiland. Het behoorde tot het vasteland en was door diepe stromingen met de zee verbonden.

De enige stad op Föhr is de belangrijkste stad Wyk, een door de staat erkend kuuroord in de Noordzee. De 16 eilanddorpen zijn verspreid over 11 gemeenschappen en behoren administratief tot het district Föhr-Amrum.

klimaat
De klimatologische omstandigheden op het eiland, enerzijds een stimulerend klimaat, anderzijds zeer mild, zijn voor veel mensen interessant. In de zomer zijn er veel minder regenachtige dagen dan op het vasteland van Sleeswijk-Holstein.

Van november tot februari is het weer ruw en stormachtig. In de maanden maart tot en met mei kunt u genieten van de lente met veel zon. Het hoogseizoen op Föhr is van juni tot september en de zee is warm genoeg om te zwemmen. In oktober is het weer rustiger en herfstachtiger.

natuur
Talloze trek-, waad- en kustvogels zijn thuis op Föhr. A. kan worden waargenomen in de uitgestrekte moerasgebieden. Andere inheemse soorten zijn meeuwen, scholeksters, goudplevieren, wilde ganzen en wilde eenden.

Door de Noordzee is er ook een groot aantal zeedieren zoals haring, paling, schol, kabeljauw en tong. Kwellingen, krabben en zeehonden bevolken ook het eiland.

In de Waddenzee leven zeesterren, zeepieren, algen, krabben, enz., terwijl mosselen, zeepokken en zeepieren in de modder te vinden zijn.

geschiedenis
Stenen graven en verschillende kleine vondsten op Föhr getuigen van nederzettingen in het Neolithicum. Volgens archeologische vondsten waren de Friezen in de 7e eeuw op Föhr en kende het eiland een snelle bevolkingsgroei. Verschillende ronde wallen, zoals de zogenaamde Lembecksburg, zijn bewaard gebleven uit de Vikingtijd.

Het Erdbuch van de Deense koning Waldemar bericht over twee Föhrer Harden. Een piraat in Deense dienst had tijdelijk onderdak in de Westerharde. In 1368 ging de Westerharde over aan de graven van Holstein onder de ridder Klaus Lembeck (Bailiff von Riepen). De Harde koningin Margrethe I gaf zich in januari 1400 over en bleef op kantoor Riepen.

Tot 1864 maakte de Föhrer Westerland deel uit van de koninklijke enclaves en was direct onderworpen aan het Koninkrijk Denemarken. Osterland Föhr met Wyk behoorde tot het hertogdom Sleeswijk sinds het rond 1420 van de koning afviel. Samen met de Wiedingharde, de Bökingharde, Strand en Sylt sloot Osterlandföhr in 1426 met hertog Heinrich IV van Sleeswijk de Siebenhardenbeliebung af. Daarin stond dat ze hun juridische autonomie wilden behouden. Het moerasgebied ten noorden van Föhr werd in 1523 bedijkt als de 22 hectare grote Föhrer Marschkoog. Van 1526 tot 1530 werd op Föhr de Reformatie van het Evangelisch-Lutherse kerkgenootschap ingevoerd.

Een gouden eeuw begon met de walvisvangst. Aan het einde van de 18e eeuw rond 1000 zeelieden, waaronder 150 schippers, op Föhr. Met de afname van de walvispopulaties gingen echter steeds minder mannen naar zee en de bevolking wijdde zich meer aan de landbouw. Vanaf 1842 kwam het eiland Föhr ook in de mode als kuuroord, toen de Deense koning Christian VIII hier de zomer doorbracht.

Bij het referendum in Sleeswijk in 1920 waren de 3 gemeenten Witsum, Utersum en Hedehusum de enige gemeenten in Zone II die bij meerderheid stemden voor een wijziging van het Deense nationale grondgebied. Over het algemeen stemde een duidelijke meerderheid echter om bij Duitsland te blijven.

Tegenwoordig wordt aangenomen dat de naam Föhr is afgeleid van "drive".

Toerisme
Föhr is een populaire toeristische bestemming, met een 15 km lang zandstrand dat zich uitstrekt van de veerhaven van Wyk aan de zuidelijke rand tot ongeveer het midden van de westkust. Beschermingszone I van het Nationaal Park Waddenzee Sleeswijk-Holstein ligt in het noorden en noordwesten.

Op Föhr staan 3 middeleeuwse evangelische kerken uit de 12e en 13e eeuw, op de bijbehorende begraafplaatsen staan bijzondere grafstenen. Föhr huisvest ook het Fries Museum in Wyk en het West Coast Art Museum in Alkersum en er zijn ook 5 windmolens te bezoeken.

Verschillende grafheuvels zijn het bewijs van vestiging op het eiland tijdens de bronstijd. Vandaag de dag zijn er nog 17 van deze grafmonumenten te bezoeken. A. liggen in het zuiden van Föhr. Verder ligt bij Borgsum de Lembecksburg, een ringmuur uit de tijd van de volksverhuizingen, waar in de middeleeuwen ridder Klaus Lembeck zou hebben gewoond als gouverneur van de Deense koning. De klokkentoren van Wyk, gebouwd in 1886, en de promenade langs het meer van Sandwall zijn andere bezienswaardigheden.

Het zuidelijke strand van Föhr tussen Wyk en Utersum is een populair badstrand, de hele Waddenzee mag ook wel een toeristische trekpleister worden genoemd en er worden ook begeleide wadwandelingen aangeboden.

Verkeer
Veerboten vertrekken meerdere keren per dag van de veerhaven van Wyk naar de vastelandhaven van Dagebüll en naar Wittdün op Amrum. In Dagebüll is er een directe treinverbinding op de pier richting Niebüll en Hamburg. Excursies naar de Halligen Langeneß en Hooge en naar het eiland Sylt worden aangeboden tijdens het zomerseizoen. Vanuit Wyk zijn er busverbindingen naar alle dorpen op het eiland. Föhr is per vliegtuig te bereiken via vliegveld Wyk.

Functies
Op het eiland wordt een variant van het Fries gesproken door ongeveer 2.000 inwoners, voornamelijk in de dorpen in het westen, de taal wordt Fering of Föhring genoemd. Er wordt ook onderscheid gemaakt tussen de dialecten van Osterland Föhr en Westerland Föhr. In Osterland Föhr wordt bijvoorbeeld Nederduits gesproken, maar traditioneel wordt Hoogduits gesproken, vooral in Wyk.